ေရႊစည္းခံု တီေတာ္ ( ပုဂံ ) သမိုင္း
ေရႊစည္းခံု ေစတီေတာ္ သည္ ေညာင္ဦးၿမိဳ႕ မွ အေနာက္ ေတာင္ ယြန္းယြန္း၊ မိုင္၀က္ ခန္႔ ဧရာဝတီ ျမစ္ ကမ္းနဖူးရွိ ေပ ( ၇၅၀ )ေက်ာ္ခန္႔ ရွည္လ်ား က်ယ္၀န္း ေသာ မဟာရံ တံတိုင္းႀကီး ႏွင့္ ဉာဏ္ေတာ္ေပ ( ၁၆၀ )၊ ဖိနပ္ေတာ္ အက်ယ္ေပ ( ၁၆၀ )ပမာဏ ရွိကာ ေရႊေရာင္ ၀င္းလ်က္ တင့္တယ္ ၾကည္ညိဳ ဖြယ္ တည္ရွိ ေလသည္။ ပုဂံမင္း ႏွစ္ပါး တည္ခဲ့ ၿပီး၊ သိမွတ္ဖြယ္ ရာ၊ အ့ံဘြယ္မ်ား ေၾကာင့္ အထူး ေက်ာ္ၾကား သည္။
သမိုင္း
ပုဂံ ျပည့္ရွင္ သီရိအႏုရုဒၶေဒ၀ ေခၚ အေနာ္ရထာ မင္း လက္ထက္တြင္ သီဟုိဠ္ကၽြန္း၏ ဘုရင္ ပထမ ၀ိဇယဗာဟု မင္းၾကီး၏ အကူအညီေတာင္းျခင္းေၾကာင့္ ရဟန္း သံဃာေတာ္မ်ား၊ ပိဋကတ္သုံးပုံက်မ္းစာမ်ားႏွင့္ ဆင္ျဖဴေတာ္ တစ္စီး တုိ႔ကုိ အကူအညီ ေပးခဲ့သည္။ ပထမ ၀ိဇယဗာဟုမင္းကလည္း အေနာ္ရထာမင္း၏ ေက်းဇူးကုိ တုံ႔ျပန္ေသာအားျဖင့္ ျမတ္စြာဘုရား၏ စြယ္ေတာ္ပြားကုိ အေနာ္ရထာမင္းထံ ဓမၼ လက္ေဆာင္ ျပန္လည္ ေပးပုိ႔ ခဲ့သည္။ အေနာ္ရထာမင္းၾကီးသည္ စြယ္ေတာ္ျမတ္ကုိ နန္းေတာ္ေရွ ႔ ရတနာျပႆာဒ္တြင္ ကိန္း၀ပ္ေစျပီး ပူေဇာ္ ၀တ္ျပဳ ခဲ့သည္။ ထုိအခါ မင္းဆရာ ျဖစ္ေသာ ရွင္အရဟံ မေထရ္က သတၱ၀ါအားလုံး ကုိးကြယ္ႏုိင္ေစရန္ ေစတီ တည္ပါ ဟု မင္းၾကီးအား အၾကံဥာဏ္ ေပးခဲ့သည္။ အေနာ္ရထာမင္းလည္း ရွင္အရဟံ မေထရ္၏ အၾကံဥာဏ္ မွာ အလြန္ေလွ်ာ္ကန္ သင့္ျမတ္သည့္အတြက္ ေစတီတည္ ၍ တည္ထားကုိးကြယ္ရန္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ မင္းၾကီး သည္ စြယ္ေတာ္ ကိန္း၀ပ္လုိေသာ အရပ္တြင္ ဆင္ျဖဴေတာ္ ရပ္ေစသတည္း ဟု အဓိဌာန္၍ ဆင္ျဖဴေတာ္၏ ကုိယ္ ေပၚတြင္ စြယ္ေတာ္ ၾကဳတ္တင္၍ လႊတ္လုိက္ေလသည္။ ဆင္ျဖဴေတာ္သည္ ပုဂံ၏ အေရွ ႔ေျမာက္အရပ္ ( ေဇယ်ဘံု ဟု ေခၚတြင္ေသာ ေအာင္ေျမ အရပ္၌ ) သဲစည္းခုံတြင္ ၀ပ္ေလသည္။ ဆင္ျဖဴေတာ္၀ပ္ရာ သဲစည္းခုံတြင္ စြယ္ေတာ္ ျမတ္ကုိ ဌာပနာထားျပီ ေစတီ တည္ေတာ္မူသည္။ ေကာဇာ သကၠရာဇ္ ၄၂၁ - ခု၊ တပို႔တြဲ လဆန္း ( ၁၀ ) ရက္၊ ၾကာသပေတးေန႔တြင္ စတင္ တည္ေဆာက္ခဲ့ၿပီး တရုတ္ ျပည္မွ ရေသာ ျမဆင္းတု တစ္ဆူ ႏွင့္ သေရ ေခတၱရာ ျပည္ရွိ ဒြတၱေပါင္ မင္းၾကီး တည္ထား ကုိးကြယ္ ခဲ့ေသာ နဖူး သင္းက်စ္ေတာ္ တစ္ဆူ ကုိလည္း ဌာပနာ ထားသည္။ ဘုရားတည္ေနတုန္း ပစၥယာ ၃ ဆင့္ အေရာက္တြင္ပင္ အေနာ္ရထာမင္း နတ္ရြာစံ( ေသဆုံး ) ခဲ့သည္။ အေနာ္ရထာမင္း နတ္ရြာစံ ျပီးေနာက္ က်န္စစ္သားမင္းက ေကာဇာသကၠရာဇ္ ၄၅၁ - ခု၊ တန္ေဆာင္မုန္း လဆန္း ( ၁၃ ) ရက္၊ ဗုဒၶဟူးေန႔ တြင္ ဆက္လက္ တည္ေဆာက္ ခဲ့ရာ ေကာဇာ သကၠရာဇ္ ၄၅၂ - ခု၊ ကဆုန္ လျပည့္ေန႔ တြင္ ၿပီးေျမာက္ ေအာင္ျမင္ခဲ့သည္။ ေစတီေတာ္ႀကီး တည္ေဆာက္ခဲ့သည့္ ႏွစ္မွ ၿပီးစီးသည့္ႏွစ္ အထိ ႏွစ္ေပါင္း ၃၁ - ႏွစ္ ၾကာ၏။
ေစတီတည္ထားပုံ
ေရႊစည္းခုံ ေစတီေတာ္ ၾကီး သည္ မူလက ေက်ာက္ခ်ပ္ မ်ား ျဖင့္ တည္ေဆာက္ထားျခင္း ျဖစ္သည္။ သုိ႔ေသာ္ ယေန႔အခါ ေရႊ အထပ္ထပ္ ခ်ေသာေၾကာင့္ မူလ ေက်ာက္ျပားမ်ား ေပ်ာက္ေနျပီး ေရႊေတာင္ၾကီး သဖြယ္ ျဖစ္ေနသည္။ ပစၥယာ အဆင့္ ၃ ဆင့္ရွိသည္ သုံးဆင့္ အေပၚမွ ရွစ္ေထာင့္ ၾကာ၀န္း၊ ေၾကး၀ုိင္း၊ ၾကာေမွာက္ ၾကာလွန္ ႏွင့္ ခါးပတ္ ရွိသည္။ ယင္း အထက္တြင္ ေခါင္းေလာင္းပုံ၊ ေခါင္းေလာင္းပုံ၏ အထက္တြင္ သပိတ္ ေမွာက္ႏွင့္ ေဖာင္းရစ္ ရွိသည္။ ေဖာင္းရစ္ အထက္ ၾကာစိတ္၊ ၾကာေမွာက္၊ ၾကာပ်ံ ႏွင့္ ထီးေတာ္ ရွိသည္။ ပစၥယာ အဆင့္မွ ထီးေတာ္ အထိ ေပ ၁၅၀ ျမင့္ သည္။ ပစၥယာ အဆင့္ဆင့္ တြင္ ငါးရာ့ ငါးဆယ္ ဇာတ္ေတာ္ ရုပ္ၾကြ အုပ္ခ်ပ္ မ်ား ရွိသည္။
ရင္ျပင္ေတာ္
ေစတီ၏ ေလးဘက္ေလးတန္၌ အုတ္ ဂႏၶကုဋီ ေလးေဆာင္ ရွိသည္။ ယင္း ဂႏၶ ကုဋီ တုိက္မ်ား အတြင္း၌ အလြန္ လက္ရာေျမာက္ေသာ မတ္ရပ္ ေၾကးဆင္းတု တစ္ဆူစီ ရွိသည္။ ဥာဏ္ေတာ္ ၁၂ ေပ ျမင့္ သည့္ ပုဂံေခတ္ လက္ရာ ျဖစ္သည္။ မူလက ဂႏၶကုဋီတုိက္ တံခါးမ်ား ရွိေသာ္လည္း ယခုအခါ ၁ ခုသာ က်န္ေတာ့ သည္။ ရင္ျပင္ေတာ္ အေနာက္ဘက္ပုိင္းတြင္ နတ္ရုပ္တု၊ ဘုိးေတာ္ ရုပ္တု၊ သိၾကား ရုပ္တု စသည္မ်ား လည္း သူ႔ အေဆာင္ႏွင့္ သူ ရွိသည္။ ရင္ျပင္ေတာ္ အေရွ ႔ေျမာက္ေထာင့္ တြင္ ေက်ာက္စာရုံ ရွိသည္။ ေက်ာက္စာရုံ ထဲတြင္ ေခတ္ အဆက္ဆက္ မွ ေရးထုိး ထားခဲ့သည့္ ေက်ာက္စာမ်ားထဲမွ ေက်ာက္စာ ၆ ခ်ပ္ ကုိ သိမ္းဆည္း ထားသည္။ က်န္းစစ္သားမင္းၾကီး၏ ေက်ာက္စာတုိင္ၾကီး ၂ တုိင္ သည္ အေရွ ႔ဘက္မုခ္တြင္ ရွိသည္။ ေရွးမြန္ ဘာသာ ျဖင့္ ေရးထုိးထားသည္။ ေရႊစည္းခံုေစတီ ရင္ျပင္ရွိ အုတ္ဇရပ္ အတြင္းရွိ ပုဂံေခတ္က ထုလုပ္ခဲ့သည့္ ဗုဒၶ ေျခေတာ္ရာ၊ သစ္သား ပန္းပု သိၾကား ႐ုပ္ ႏွင့္ သစ္သား ပန္းပု တံခါးရြက္ တုိ႔ကုိ ေလ့လာႏိုင္သည္။ ေရႊစည္းခံု ေစတီ ပႏၷက္ ႐ုိက္ရာ၌ အေျချပဳသည့္ ပႏၷက္သဲဂူ၊ အုတ္ဇလားဂူ တုိ႔လည္း ရွိသည္။
သိမွတ္ဖြယ္ရာ
ဟံသာ၀တီ ဘုရင့္ေနာင္ ေက်ာ္ထင္ေနာ္ရထာ ေအဒီ ( ၁၅၅၀ - ၁၅၈၁ ) သည္ ေရႊစည္းခံု ေစတီကုိ ေရႊသကၤန္း ကပ္လွဴ ခဲ့ၿပီး ထုိ အေၾကာင္း ကုိ ( ၂၃ ) ေမ၊ ( ၁၅၅၇ ) က လွဴခဲ့ သည့္ ( ၂၁၀၀ ) ပိႆာ၊ ( ၃ . ၁၈ ) တန္ရွိ ကုသုိလ္ ေတာ္ ေခါင္းေလာင္းစာတြင္ ေဖာ္ျပခဲ့သည္။
ကုန္းေဘာင္ ေခတ္ ဆင္ျဖဴ ရွင္မင္း ေအဒီ ( ၁၇၆၃ - ၁၇၇၆ ) သည္ ( ၃၀ ) ေမ၊ ( ၁၇၆၈ ) တြင္ ေရႊစည္းခံု ေစတီကုိ ထီးေတာ္တင္ၿပီး ၄င္း၏ အလွဴဒါနကုိ ေရးထုိး ထားသည့္ ေမာ္ကြန္းေက်ာက္စာ ရွိသည္။
အံ့ဘြယ္ကိုးပါး
ေရႊစည္းခံု ေစတီ သည္ အတြင္း အံ့ ကုိးပါး၊ အျပင္ အံ့ ကုိးပါးႏွင့္ ျပည့္စံုသည္ ဟု ယံုၾကည္ၾကသည္။
အတြင္းအံ့ကုိးပါး
( ၁ ) ထီးေတာ္ အလြန္ၾကီးေသာ္လည္း သံၾကိဳး မဆုိင္း ရျခင္း၊
( ၂ ) ေစတီ၏ အရိပ္ သည္ မည္သည့္ အခ်ိန္တြင္မဆို တံတုိင္း အျပင္သုိ႔ မေရာက္ ျခင္း။
( ၃ ) ေစတီ၏ ထိပ္မွ ေရႊစကၠဴ ပစ္ခ်လွ်င္ တံတိုင္း အျပင္သုိ႔ မေရာက္ျခင္း။
( ၄ ) ေစတီ ၏ မဟာရံ တံတုိင္းအတြင္း လူမည္မွ် မ်ားမ်ား ျပည့္က်ပ္ မေနျခင္း။
( ၅ ) တန္ေဆာင္မုန္း လျပည့္ပြဲေတာ္တြင္ ပထမ သပိတ္ေတာ္၌ မည္သူမွ် ဆြမ္းဦး မတင္ႏုိင္ျခင္း။
( ၆ ) အေ၀းက ၾကည့္လွ်င္ ကုန္း၊ အတြင္းမွ ၾကည့္လွ်င္ က်င္းသဖြယ္ ထင္ရျခင္း။
( ၇ ) ေစတီ၏တစ္ဖက္မွ တီးေသာစည္သံကုိ အျခား တစ္ဖက္မွ မၾကားရျခင္း။
( ၈ ) မုိးသည္းထန္စြာ ရြာေသာ္လည္း ေစတီရင္ျပင္၌ ေရမတင္ျခင္း။
( ၉ ) ေစတီေတာ္ အေရွ ႔ေတာင္ေထာင့္ရွိ ခေရပင္သည္ ၁၂ ရာသီ ပြင့္ျခင္း တုိ႔ ျဖစ္သည္။
အျပင္ အံ့ဘြယ္ ကုိးပါး
( ၁ ) ဧရာ၀တီ ျမစ္ကမ္းစပ္ ေရစီး အတြင္း စြယ္ေတာ္ တင္လာ သည့္ ဆင္ျဖဴေတာ္ ၀ပ္သည့္ ေနရာ ေသာင္ ျဖစ္လာျခင္း။
( ၂ ) ထုိ သဲေသာင္တို႔သည္ ေက်ာက္ျဖစ္လာျခင္း။
( ၃ ) ဧရာ၀တီ ျမစ္ေရသည္ ေစတီေတာ္ကုိ ဦးခုိက္ ရစ္၀ဲ စီးဆင္းျခင္း။
( ၄ ) မဟာရံ တံတုိင္း သည္ ရွစ္ပယ္ ( ၁၄ . ၁၆ ) ဧက က်ယ္၀န္းျခင္း။
( ၅ ) ေစတီတည္ရာတြင္ တုရင္ေတာင္မွ ေက်ာက္မ်ား ကုိ ပုဂံ ျပည္သူ တုိ႔ လက္ဆင့္ကမ္း သယ္ျခင္း။
( ၆ ) ေက်ာက္သယ္ယူသူမ်ား အရိပ္ရရန္ မန္က်ည္းပင္ မ်ား ခ်က္ျခင္းေပါက္ျခင္း။
( ၇ ) ေက်ာက္သယ္အၿပီး မန္က်ည္းပင္မ်ား ေပ်ာက္ ျခင္း။
( ၈ ) ေရႊစည္းခံု ေစတီ အေရွ႕မ်က္ႏွာ စာ ေလွကား အနီးရွိ ေရမွန္ အတြင္း ၌ ေစတီ အရိပ္ ထင္ျခင္း။
( ၉ ) ေစတီ ကုိ အေ၀းမွ ၾကည့္ပါက ကုန္းျမင့္ ေပၚတြင္ တည္ထား သည္ ဟု ထင္ရျခင္း တုိ႔ ျဖစ္သည္ ။
ထုိ႔ အတြက္ ေၾကာင့္ ေရွးမွ ယေန႔ တုိင္ အစဥ္ အဆက္ မွတ္ခဲ့ ၾကသည္ မွာ - တန္ခုိး မွာ ေရႊစည္းခုံ၊ အႏု မွာ အာနႏၵာ၊ ထု မွာ ဓမၼရံ၊ အျမင့္ မွာ သေဗၺညဳ ဟူ၍ ျဖစ္ သည္။
ျမန္မာနိုင္ငံ မွ ဘုရားမ်ား သမိုင္း အက်ဥ္း
Credit - ဇင္ထြန္းေက်ာ္
Photos - internet
No comments:
Post a Comment